Historia i tradycja
Dążenie do jednego celu i wzajemne wsparcie stanowią podstawę spółdzielczości w Polsce i na świecie. Szukając wzorów spółdzielczości w Polsce warto wspomnieć o regionalnym ruchu, rozpowszechnionym wśród Kaszubów na Pomorzu – maszoperiach. Trudy i niebezpieczeństwa rybołówstwa (było to główne źródło utrzymania mieszkańców regionu) spowodowały wytworzenie zasad równości i solidarności, które przejawiały się we współpracy i równym podziale zysków.
Ideę kontynuowały organizacje zwane bankami pobożnymi, które udzielały nieoprocentowanych pożyczek potrzebującym wiernym. W XVII w. banki istniały we wszystkich dużych miastach Polski. Kres ich działalności położyły rozbiory (zajęcie jednego z największych, ale bardzo słabego wówczas, kraju Europy przez Rosję, Prusy i Austrię. Właśnie rozbiory i wyzysk ze strony obcych narodów stał się motywacją do zjednoczenia.
Jednym z pierwszych działaczy spółdzielczych na ziemiach polskich był Stanisław Staszic, który szansę na odbudowę ojczyzny widział w rozwoju edukacji, postawy patriotycznej i gospodarki. W 1822 roku założył Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie – wspólnotę, której członkowie mieli wzajemnie się wspierać w dążeniu do poprawy warunków życia i rozwijaniu edukacji. Kontynuatorem jego dzieła, a zarazem twórcą wielu nowych rozwiązań był m.in. Franciszek Stefczyk.
Schyłek XIX wieku to okres, kiedy na obszarze Galicji spustoszenie siała lichwa. Na polskich wsiach osiągnęła poziom stu procent w skali roku, podczas gdy ludzie musieli zadłużać się, aby przeżyć. W 1890 roku Franciszek Stefczyk, młody nauczyciel w szkole rolniczej w Czernichowie pod Krakowem, otwiera pierwszą Spółkę Oszczędności i Pożyczek. Była to instytucja działająca na wzór niemieckich kas Raiffeisena – oczywiście dostosowana przy tym do polskich potrzeb i warunków.
Kasy stały się atrakcyjną alternatywą dla prymitywnych form pożyczania pieniędzy, czyli mówiąc wprost, zadłużania się u lichwiarzy.
Spółdzielcy, a w szczególności sam Franciszek Stefczyk nie zapomnieli nigdy o wartościach patriotycznych. Kiedy 17 sierpnia 1914 roku, w Krakowie, Naczelny Komitet Narodowy ogłosił powstanie Legionów jako wojska polskiego, Stefczyk natychmiast wydał odezwę do wszystkich Kas o składanie datków na ich rozbudowę. Dzięki ofiarności członków Kas tylko w ciągu pierwszych dziesięciu dni zebrano kwotę na wyekwipowanie ponad dwóch tysięcy Legionistów.
W tym samym roku Franciszek Stefczyk wydaje pracę naukową profesorów Adama Krzyżanowskiego i Kazimierza Kumanieckiego „Statystyka Polski”. W roku 1916 zaś namawia do opracowania i publikuje „Geograficzno – Statystyczny atlas Polski” Profesora Eugeniusza Romera. Atlas obejmuje całość ziem Rzeczpospolitej sprzed rozbiorów z roku 1772 i zawiera istotne dane demograficzne i ekonomiczne (było to szczególnie ważne dla tożsamości narodowej Polaków po wieloletniej niewoli).
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, przynależność do kas była zjawiskiem masowym wśród rolników i mieszkańców miast, gdzie należeli do nich pracownicy największych zakładów przemysłowych II Rzeczpospolitej.
W 1939 roku istniało 3,5 tys. kas, do których należało ponad 1,5 miliona osób. Dynamiczny rozwój spółdzielczości w Polsce został przerwany przez wybuch II wojny światowej. W czasach PRL-u Kasy Stefczyka były niewygodne z propagandowego punktu widzenia, co zaowocowało ich programowym niszczeniem zakończonym ustawą z 1975 roku, na mocy której ostatecznie zlikwidowano spółdzielnie i przekazano cały ich majątek bankom spółdzielczym.
Ponowne uruchomienie instytucji umożliwił dopiero zryw Solidarności i przemiany ustrojowe w Polsce po 1989 roku. Kasy odrodziły się na gruncie idei samopomocy, jako SKOK-i czyli Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe.
Ostatnie aktualności
Oprocentowanie stałe i oprocentowanie zmienne kredytów. Jakie są różnice?
Kiedy decydujesz się na kredyt, jednym z najważniejszych elementów, na który warto zwrócić uwagę, jest rodzaj oprocentowania. Kredytobiorca może spotkać się z dwoma głównymi opcjami: […]
Jak skutecznie edukować finansowo swoje dzieci?
Wiedza na temat oszczędzania, zarządzania budżetem czy odpowiedzialnych zakupów to umiejętności, które mogą procentować przez całe życie. Jak zatem rodzice mogą wprowadzać dzieci w świat […]